استانداردهای IP68 ،IP67 ،ATM و …. معنا و مفهومشون چیه؟
بحث فناوری ضد‌آب این روزا خیلی ترند شده و برند‌های مختلف برای جذب مشتری، خیلی دارن روی این استاندارد مانور می‌دن. یه وقت‌هایی هم از آدم های دورو برمون می‌شنویم که گوشی ضد آب یا ساعت ضد آب دارن و خب این به نظر خیلی ویژگی خفنی برای یه کالای دیجیتال می‌تونه باشه.
حالا اگه شما هم می‌خواین سر از داستان “گوشی ضد آب” در بیارین و به طور خلاصه با استانداردهای IP68 , IP67 ,…، و معنا و مفهوم عدد‌های به کار رفته در این فناوری‌ها بیشتر آشنا بشین، این مقاله خیلی به دردتون می‌خوره.
همونطور که گفتم این فناوری خیلی ترند شده و کاربرای مختلف موقع خرید، بیشتر به سمت اون کالای دیجیتالی کشیده می‌شن، که از این فناوری بهره برده باشه. حالا سوالی که پیش می‌یاد اینه که می‌دونین دستگاهتون با داشتن این فناوری، در مقابل چی و تا چه اندازه قراره محافظت بشه؟
بعضی از دستگاه‌ها از فناوری IP یاااااا ATM استفاده می‌کنن. برای شروع ماجرا اول وارد بحث فناوری IPها و رتبه‌بندیشون می‌شیم و بعد می‌ریم سراغ فناوری ATM.
استاندارد IP
بیشتر گوشی‌های هوشمند سطح بالا از IP67 یا IP68 بهره بردن. وقتی می‌گیم گوشی‌ای مثل Galaxy A52 5G از استاندارد IP67 بهره برده و یا iPone 12 Pro Max مجهز به استاندارد IP68 هست، معنیش چیه؟
رتبه‌بندی و درجهبندی IPها، میزان حفاظت دستگاه در برابر گرد و غبار و آب رو بهمون می‌گه. این اعداد و ارقام رو کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک تنظیم کرده. خود “IP” هم مخفف Ingress Protection (یا International Protection) و همیشه دوتا عدد به دنبالش می‌یاد. “عدد اول” میزان محافظت در برابر ذرات جامد (گرد و غبار ، خاک…) رو نشون می‌ده و از یک تا شش متغیره. عدد دوم بهمون می‌گه که یه دستگاه می‌تونه آب رو تا چه حد و یا چه عمقی بدون اینکه صدمه‌ای ببینه تحمل کنه. این عدد صرفا می‌تونه یکی از اعداد موجود در محدوده 1 تا 8 باشه. هرچی این عدد بیشتر باشه، دستگامون از حفاظت بیشتری برخورداره.
خب پس با این تفاصیر، یه گوشی مثلا از سری iPhone 12، که دارای استاندارد IP68 هست، یه گوشی ضد آب به حساب می‌یاد؟
اجازه بدین برای اینکه این اعداد رو با جزئیات بیشتر و بهتری بررسی کنیم، یه نگاهی به جدول زیر بندازیم.
جدول بررسی مفهوم اعداد به کار رفته در استاندارد IP:
| رتبه | Solids (عدد اول) | Liquids (عدد دوم) |
| 1 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 50 میلیمتر (مثال: دست انسان) | مقاوم در برابر چکیدن آب به صورت عمودی |
| 2 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 12 میلیمتر (مثال: انگشتان دست) | مقاوم در برابر اسپری آب تا حداکثر زاویه 15 درجه نسبت به حالت عمودی |
| 3 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 2.5 میلیمتر (مثال: ابزارها) | مقاوم در برابر اسپری مستقیم آب تا حداکثر زاویه 60 درجه نسبت به حالت عمودی |
| 4 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 1 میلیمتر (مثال: سیم‌ها) | مقاوم در برابر اسپری آب از تمامی جهات |
| 5 | مقاوم در برابر ورود گرد و غبار، با امکان نفوذ بسیار محدود. | مقاوم در برابر ریزش آب از تمامی جهات |
| 6 | کاملا مقاوم در برابر ورود گرد و غبار | مقاومت در برابر حجم بالایی از آب در تمامی جهات |
| 7 | / | مقاومت کامل در برابر نفوذ آب در عمق 15 سانتی‌متر تا 1 متر به مدت 30 دقیقه. |
| 8 | / | مقاومت کامل در برابر نفوذ آب در مکان‌های عمیق به مدت طولانی |
یعنی طبق جدول بالا، یه گوشی با استاندارد IP67، کاملاً در برابر گرد و غبار محافظت میشه و در حداکثر آب به عمق یک متر (3.3 فوت)، و بیشتر از 30 دقیقه، دووم می‌یاره. یا مثلا دستگاهی با درجه IP68 کاملاً در برابر گرد و غبار ایمن و به معنای اینه که دستگاهتون می‌تونه در آب به عمق حداکثر 1.5 متر (4.9 فوت) برای حداکثر 30 دقیقه سالم بمونه.
مقاوم در برابر آب هست، اما کاملا ضد آب نیست
یه موضوع دیگه‌ای هم که هست، اینه که بعضی‌ها اشتباها تصور می‌کنن که وقتی می‌گیم مقاوم در برابر آب، به این معنیه که مثلا گوشی ضد آب یا یه دستگاه ضد آب داریم بهشون معرفی می‌کنیم. اما بهتره بدونین و آگاه باشین که حتی اگه یه تلفن هوشمند از درجه IP بالایی برخوردار باشه، ممکنه کاملاً ضد آب نباشه. تصور کنین که شما تلفنتون با درجه IP68 رو در یه استخر آب شیرین یا یه وان بندازین، به نظرتون به مشکل می‌خوره گوشی؟؟ نه. اما اگه همون گوشی رو در یه استخر با آب دارای کلر یا اقیانوس که دارای آب شوره بندازین چطور؟؟ مشکلی براش پیش می‌یاد؟؟ بلللللله.
مهر و موم‌های لاستیکی، که معمولاً گوشی‌های دارای درجه IP بالا رو از آسیب در برابر آب محافظت می‌کنن، می‌تونن به مرور زمان ضعیف بشن. که خب این اتفاق می‌تونه مقاومت کلی دستگاه در برابر آب رو کاهش بده.
نکته‌ی دیگه اینه که از من به شما نصیحت، وقتی می‌بینین که گوشیتون از استاندارد IP بهره برده، لطفا خیالتون راحت نشه طوری که دیگه مراعات کردن و بزارین کنار. یادتون باشه که درجهبندی IP برای تلفن، در شرایط بسته آزمایشگاه انجام میشه، نه توی شرایط دنیای واقعی. به عبارت دیگه، سعی کنین همیشه گوشیتون رو خشک نگه دارین، حتی اگه گوشیتون از بالاترین درجه IP برخوردار بود. یه جورایی این استاندارد برای مواقع خاصه. مثلا زمانی که حواستون نیست و یهو بی‌هوا گوشی یا دستگاهتون می‌یوفته تو آب. تو اون لحظه بعد از اینکه گوشی رو سریع نجات دادین، می‌تونه این استاندارد خیالتون رو راحت کنه که مشکلی براش پیش نخواهد اومد.
رتبه‌بندی استاندارد ATM
یه استاندارد دیگه‌ای هم برای دستگاه‌ها، به ویژه برای ساعت‌های هوشمند در نظر گرفته شده، که اون چه استانداردیه؟ بله، استاندارد ATM.
قراره سیستم درجهبندی ATM نشون بده که فشار هوای ساکن دستگاه، زمانی که توی آب قرار می‌گیره چه مقدار می‌تونه مقاومت داشته باشه. در واقع این سیستم رتبه‌بندی، یکم قدیمی‌تر از گواهینامه IP محسوب میشه. مثلا اگر درجه ATM دستگاهتون 1 بود، به این معنیه که به هیج عنوان اونو تو آب نباید قرار بدین و هیج محافظتی در برابر آب نداره.
جدول مشخصات سیستم رتبه‌بندی ATM
| درجهبندی | درجه مقاومت | کاربرد |
| ATM 1 | 0 | از تماس در برابر آب جلوگیری شود. |
| ATM 3 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 30 متر | مقاوم در برابر بارش باران(شستن دست‌ها…) و پاشش آب. |
| ATM 5 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 50 متر | می‌تواند کمی در آب غوطه‌ور شود. برای شنا در استخر مناسب است. |
| ATM 10 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 100 متر | می‌تواند برای مدت کمی بیشتر در آب غوطه‌ور شود. مناسب برای غواسی سطحی. |
| ATM 20 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 200 متر | مناسب برای باران، شنا، دوش گرفتن، غوطه‌ور شدن تصادفی. می‌تواند برای آب با فشار بالا مانند مواردی چون موج سواری و ورزش‌های آبی استفاده شود. |
مراقب دستگاهتون (گوشی، ساعت هوشمند،..) باشین
اگر وسیله الکترونیک شما که از استاندارد ATM یا IP بهره برده رو با دستای خیس بردارین، یا به طور تصادفی اونو تو استخر بندازین یا زیر بارون گیر کرده باشین و گوشیتون هم ناچارا در معرض بارون قرار گرفته؛ استاندارد IP یا ATM قطعا به دادتون می‌رسه و نمی‌ذاره آسیبی به دستگاهتون وارد بشه.
با این حال، همونطور که یکم بالاتر هم گفتم این به این معنا نیست که تلفن هوشمند یا دستگاهتون اگر دارای درجه IP بالایی باشه، شکست ناپذیره. چرا؟ چون این استاندارد‌ها در محیط واقعی تست نشدن و آزمایش‌ها به صورت عملی نیست. پس می‌تونیم بگیم این کد‌ها در شرایط واقعی برای هر محصول متفاوته.
بریم که سریع چند تا نکته راجع به گوشی‌هایی که از استاندارد ATM و یا IP بهره بردن رو براتون لیست کنم:
نکات قابل توجه:
- اگه تصمیم دارین تلفنتون که از این استاندارد با درجه بالا بهره برده رو با خودتون ببرین داخل آب، مطمئن بشین که تمام درهای درگاه‌های گوشیتون بسته باشه. این درگاه‌ها ممکنه شامل اسلات کارت‌های سیم‌کارت، microSD و یا پورت USB باشه که باید توسط پوشش مناسبی کاور شده باشه. (پوشش پلاستیکی)
- اگه تلفنتون اتفاقی تو استخری که آبش کلر داشته افتاده، موقع بیرون آوردنش فقط باید سریع زیر آب شیرین بگیرین. از صابون یا مواد شیمیایی هم هرگز استفاده نکنین. (اگه درجه IP گوشیتون یا رتبه ATM گوشیتون پایینه، لطفا از 10 متری جایی که آب هست هم اصلا رد نشین)
- تلفنتون رو لطفا از آب‌های شور مثل آب دریا و اقیانوس، دور نگهدارین.
- سعی کنین از دستگاهتون توی مکان‌هایی که خیلی گرم هستن، مثل “سونا” و “اتاق بخار” استفاده نکنین.
- اگر تلفنتون تو آب افتاد، قبل از اتصال سایر لوازم جانبی به پورت‌ها، کاملا اون رو خشک کنین. درضمن یادتون باشه که از سشوار برای خشک کردن استفاده نکنین. فقط یه پارچه نخی و آبگیر خوب براش کافیه.
- هرگونه آلودگی، حالا شما تصور کن از مو گرفته تا آشغال‌های ریز و کوچولو موچولو و هر چیزی که ممکنه به داخل درگاه‌های تلفن یا دستگاهتون نفوذ کنه رو پاک کنین. این آشغال‌های ریز می‌تونن به راحتی وارد شکاف کارت microSD، پورت USB یا جک هدفون گوشیتون بشن و آسیب برسونن.
- اگر ساعت هوشمندی دارین که از استاندارد IP بهره برده، اما بندش چرمی هست. خب کاملا واضحه که بند چرمی در برابر آب مقاوم نیست.
و باز هم تکرار می‌کنم، گوشی موبایل با بالاترین درجه مقاوت در بین این استاندارد‌ها هم، گوشی ضد آب به حساب نمی‌یاد و باز هم باید مراقبش باشین، چون ممکنه در مواردی، آسیب ببینه.